Dzienniki publikowane na łamach „Biuletynu ŻIH”
Część dzienników i pamiętników została także opublikowana na łamach „Biuletynów ŻIH”. W kolejnych jego numerach można więc odnaleźć m.in. zapiski Arona Chaima Kapłana, Aurelii Wyleżyńskiej oraz Abrahama Lewina.
Księga Życia (Dziennik z getta warszawskiego)95 Kapłana był publikowany w kolejnych numerach biuletynu, w latach 1963-1964. Autor urodził się w 1880 roku na Białorusi. Był nauczycielem. Na początku XX wieku osiedlił się w Warszawie. Założył tam hebrajską szkołę podstawową, którą kierował do 1939 roku. Działał też w Towarzystwie Pisarzy i Dziennikarzy Hebrajskich oraz w Towarzystwie Miłośników Języka Hebrajskiego. Był autorem kilku podręczników tego języka, propagując w nich opracowaną przez siebie, bezpośrednią metodę ich nauczania. W 1921 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, a piętnaście lat później do Palestyny, do której wcześniej wyjechało dwoje jego dzieci. Z nieznanych powodów osobistych, jeszcze w 1936 roku wrócił do Warszawy i pozostał w niej, pomimo szansy ubiegania się o wizę w roku 1941. Wśród społeczeństwa żydowskiego był znanym i cenionym pedagogiem, hebraistą, literatem. Obok podręczników, pisał także artykuły, felietony, szkice. Od 1928 roku chorował na cukrzycę. W obliczu pogorszenia stanu zdrowia, w połowie lat 30. zaczął spisywać dziennik. W lipcu 1942 roku udało mu się uniknąć transportu do Treblinki. Przed deportacją uchroniły go dokumenty z Centrum Samopomocy Żydowskiej. Jednak w obliczu zagrożenia, swoje dzienniki przekazał Rubinsztejnowi, który pracował po stronie aryjskiej. Jemu z kolei udało się oddać zapiski Polakowi, Władysławowi Wojcek, który ukrył dzieło. Kapłan wraz z żoną zginął prawdopodobnie w grudniu 1943 roku lub styczniu 1944 w Treblince.
Aurelia Wyleżyńska jest autorką dziennika Z notatek pamiętnikarskich (1942-1943)96. Niewiele wiadomo o tej autorce. Była demokratyczną działaczką społeczną. Podczas wojny pisała do podziemnej pracy, działała także w konspiracji, opiekując się Żydami. W swoim mieszkaniu przy ul. Lipowej ukrywała oficerów rezerwy pochodzenia żydowskiego, a potem ocalałych z deportacji. Pomagała również, nosząc żywność i leki do getta. Zginęła podczas powstania warszawskiego w 1944 roku.
Zapiski Abrahama Lewina97, działacza „Oneg Szabat”, zostały również opublikowane w biuletynach, w przekładzie na język polski, w latach 1956-1957. Był historykiem i pedagogiem, prezentował poglądy syjonistyczne. Miał żonę, Lubę, która zginęła w czasie wysiedlenia. Bardzo ceniony przez Ringelbluma. Jak mówi o jego zapiskach: „Z uwagi na czystość i zawartość stylu, dokładność i wierność przekazywania faktów, dziennik ten – o głębokiej treści – należy uważać za cenny dokument literacki, który trzeba po wojnie jak najrychlej opublikować”98.
Obok wyżej wymienionych, wiele dzienników i pamiętników z lat okupacji, które jeszcze nie doczekały się osobnych publikacji, można odnaleźć właśnie w „Biuletynach ŻIH”.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.